Achtergrond

In het kader van de dienstverlening rond de digitalisering van kunst- en erfgoedobjecten biedt meemoo de mogelijkheid om digitale 3D-modellen te creëren door middel van 3D-scanning of fotogrammetrie. Omdat deze 3D-modellen iets complexer zijn dan een gewone foto-opname vind je hieronder meer uitleg over deze bestanden en over hoe je ze in het meemoo-archiefsysteem kan raadplegen.

Meer over de aanpak van 3D-scanning 

Bekijken van de 3D-modellen in het meemoo-archiefsysteem

Als contentpartner van meemoo kun je de digitale 3D-modellen eenvoudig terugvinden in jouw tenant in het meemoo-archiefsysteem. In de linkerzoekbalk kan je hiervoor bij ‘dragertype’ filteren op ‘3D-model’.

Je krijgt nu een overzicht van alle 3D-modellen in jouw tenant. Een representatief beeld van het in 3D gedigitaliseerde kunst- of erfgoedobject is niet zichtbaar, omdat het meemoo-archiefsysteem hier geen viewer voor heeft. Door op één van de items te klikken krijg je een overzicht van alle beschikbare bestanden gelinkt aan dit 3D-model. 

Je zal zien dat er heel wat verschillende soorten bestanden zijn per gedigitaliseerd kunst- en erfgoedobject. Om deze verder te raadplegen is het belangrijk om te weten welke versies er aangemaakt en gearchiveerd worden en hoe zo’n 3D-model opgebouwd is. 

Verschillende versies

Bij de creatie van het 3D-model worden verschillende versies gemaakt afhankelijk van waarvoor het gebruikt zal worden:

• Archiveringskopie: dit heeft de hoogste resolutie en is bedoeld als archiefkopie.
  • In het overzicht te herkennen door de afkorting ARCH in de bestandsnaam. 
• Referentiekopie: dit is de versie met kleurkaart en ijkschaal.
  • In het overzicht te herkennen door de afkorting REF in de bestandsnaam.
• Verspreidingskopie: iets lagere resolutie zonder kleurkaart en ijkschaal, die voldoende is voor gebruik in de meeste toepassingen.
• Foto: in sommige gevallen werd ook een (of werden meerdere) representatieve foto(’s) van het object genomen.
  • In het overzicht te herkennen door de afkorting FOTO in de bestandsnaam.
  • Deze zijn ook gewoon zichtbaar als representatie.

Opbouw van de verschillende versies en bestandsformaten

Bij het scannen van de kunst- en erfgoedobjecten wordt niet enkel de vorm vastgelegd, maar ook de kleur en textuur worden door een ingebouwde camera opgenomen. Elke versie (Archiverings-, Referentie- of Verspreidingskopie) bestaat uit een pakketje van verschillende bestanden die aan elkaar gelinkt zijn. Al deze bestanden samen geven vorm aan het 3D-model. 

De volgende soorten bestanden zijn beschikbaar per versie: 

• BMP- of TIF-bestand: hierin zit de kleur en textuur van het kunst- of ergoedobject vervat.
  • Er is een representatie zichtbaar die als een gecomprimeerd geheel van alle mogelijke gezichtspunten weergegeven wordt in een vierkant.
  • Bij de versie ‘Archiveringskopie’ is het kleur- en textuurbestand een TIF-bestand. Bij de andere versies (Referentie- en Verspreidingskopie) is dat een BMP-bestand.
• OBJ-bestand: dit is het eigenlijke 3D-object.
• MTL-bestand: dit is een tekstbestandje dat de link legt tussen de geometrie of vorm van het kunst- of erfgoedobject en de kleur en textuur.

Voor de meeste toepassingen en voor de visualisatie van het kunst- en erfgoedobject heb je een (al dan niet gecomprimeerd) mapje nodig met deze 3 bestanden erin. 

Een uitzondering hierop is het ARCH- / STL-bestand. Dat is een bestandsformaat geschikt voor 3D-print dat enkel de geometrie van het kunst- of erfgoedobject bevat.

Publicatie van de 3D-modellen op Sketchfab

Op dit moment is het niet mogelijk om de 3D-modellen te bekijken in het meemoo-archiefsysteem. Daarom maakten we op het platform Sketchfab een meemoo-omgeving aan waar de 3D-modellen zichtbaar worden gemaakt. Afhankelijk van de rechten die op het object rusten, zijn deze afgeschermd of niet. Je kan deze bekijken, delen, downloaden en embedden via sketchfab.com/meemoo.

Als de gescande kunst- en erfgoedobjecten nog onder auteursrecht vallen, worden die opgeladen op Sketchfab, maar zijn ze niet zichtbaar voor het publiek. Enkel met een specifiek gecodeerde link per object én een paswoord zijn de objecten te bekijken. Op die manier kan jij als contentpartner jouw gescande objecten zelf wel bekijken, maar zijn die veilig afgeschermd voor het publiek.  

Als er geen auteursrechten meer rusten op de gescande kunst- en erfgoedobjecten en ze dus in publiek domein zitten, worden deze vrij beschikbaar gesteld om te bekijken en ook te downloaden via een ‘free license’. Op die manier wil meemoo het hergebruik van deze modellen voor bijvoorbeeld VR-toepassingen maximaal stimuleren. 

3D-printen van de 3D-modellen

Wil je zelf een 3D-print laten maken van één van de 3D-modellen, dan geven we graag het volgende mee. 

Het eenvoudigste is om een 3D-print zonder kleur of textuur te laten maken. De kleur van het eindproduct hangt dan af van het soort materiaal dat wordt gebruikt en is meestal wit. Dat kan je afspreken met de uitvoerder. 

• Als er geen rechten meer rusten op het werk en we het dus beschikbaar hebben gepubliceerd op Sketchfab, kan je een partner of firma die het object zal printen verwijzen naar Sketchfab, waar die de nodige bestanden kan downloaden in verschillende afgeleide formaten. 
• Je kan ook zelf de bestanden uit het meemoo-archiefsysteem downloaden en aanleveren aan de uitvoerder van de 3D-print. Ook hierbij zijn er twee opties:
  • zonder kleur en textuur: je levert dan enkel het STL-bestand aan.
  • met kleur en textuur: download dan de OBJ-, MTL- en TIF/BMP-bestand(en) van de archiveringskopie of van de verspreidingskopie en zet deze samen in één mapje om aan te leveren.

Voor vragen: neem contact op met timothy.naessens@meemoo.be