Hoe controleer ik de kwaliteit van mijn gedigitaliseerde glasplaten?

Waarom voer ik een kwaliteitscontrole uit?

Zoals je hier kan lezen, voeren zowel meemoo als GMS een uitgebreide kwaliteitscontrole uit op de gedigitaliseerde glasplaten. Omdat de visuele controle op de bestanden steekproefsgewijs gebeurt en jij als eigenaar de glasplaten het beste kent, vragen wij van jou een laatste controlestap. Jij kan immers het best inschatten of de oorspronkelijke inhoud van de drager overeenstemt met het digitale resultaat.

Als contentpartner heb je 6 maanden de tijd om de glasplaten in het archiefsysteem te controleren. Als je binnen deze termijn fouten ontdekt, dan kunnen de betreffende glasplaten kosteloos opnieuw gedigitaliseerd worden.

Let op: een glasplaat zit in het meemoo-archiefsysteem als meervoudig object en worden bij het binnenkomen in het archief automatisch gepubliceerd.

Dit supportartikel gaat specifiek over de kwaliteitscontrole van jouw glasplaten. Hieronder wordt stap voor stap uitgelegd hoe je de kwaliteitscontrole uitvoert in Mediahaven 2.0. Verder in het artikel staat uitleg over verschillende fenomenen die je bij de kwaliteitscontrole van glasplaten kan tegenkomen.

Hoe voer ik de kwaliteitscontrole uit in Mediahaven 2.0?

Log in op archief.meemoo.be.
Ga naar Alle objecten.
Selecteer bij Formaat ‘glass plate’ en bij Media type ‘Beeld’.
Je vindt deze aan de linkerkant bij de filters.
Selecteer Uitgebreid zoeken en vul onder Specifiek veld ‘Originele bestandsnaam’ in en onder Waarde ‘*.tiff’. Waarom je de controle uitvoert op de TIFF, of het mezzaninebestand, kan je hier nalezen.
Wij vragen om ongeveer 10% steekproefsgewijs te controleren. Je hoeft dus niet alle glasplaten die verschijnen te controleren. Er zijn verschillende manieren om te werk te gaan
- Sorteer de resultaten op ‘Laatst gearchiveerd onderaan’. Zo staan de glasplaten waarvan de garantietermijn van 6 maanden als eerste verstrijkt bovenaan. Ga de resultaten af tot je ongeveer 10% hebt gecontroleerd.
- Je kan ook een Excel bestand met PIDs bijhouden om het overzicht te bewaren. De PID geef je dan in als zoekterm.
Selecteer nu een bestand dat je wil controleren. Hieronder zie je twee mogelijke weergaven. Als je op het beeld klikt, wordt het vergroot.
Controleer de afbeelding. Hierbij vertrek je best van de schadekenmerken die bij de registratie werden opgegeven. Die schadekenmerken manifesteren zich immers vaak in het digitale beeld en wijzen dus niet op een fout bij de digitalisering.

Onderaan dit supportartikel staat meer informatie over waar je zoal op kan letten bij de kwaliteitscontrole, alsook enkele typische verschijnselen bij gedigitaliseerde glasplaten.
Als je het beeld hebt gecontroleerd, klik je de afbeelding dicht met het kruisje rechts bovenaan, waardoor je terugkeert naar het venster met het overzicht van je gefilterde objecten.
Kies nu voor Beschrijven in het optiemenu. Dat doe je door op de drie puntjes te klikken.
Scroll naar of klik op het tabblad QC.
Wanneer de kwaliteit van het item in orde is, klik dan op 'OK' naast Resultaat manuele QC.
Wanneer je twijfels hebt, kies dan voor 'NOT OK' bij Resultaat manuele QC. Noteer je bemerkingen in het opmerkingenveld. Voor de glasplaten zijn de opties Audio en Video niet van toepassing.
Vergeet niet alles te bewaren door rechts onderaan op ‘Bewaren’ te klikken.

Waar let ik op bij de kwaliteitscontrole?

Algemene controlestappen

Controle van...	Waar let ik op?
Cropping	Is de volledige glasplaat in beeld? Is de rand langs de glasplaat overal ongeveer even groot en staat de glasplaat recht?
Omzetting negatief	Is het glasnegatief omgezet naar een positief beeld?
Rotatie	Is de afbeelding correct georiënteerd? De oriëntatie wordt bepaald door de afbeelding, niet door eventuele labels.
Komt het digitale beeld overeen met de fysieke glasplaat?	Zijn de schadekenmerken die ik zie op de glasplaat ook de schadekenmerken van de fysieke glasplaat?

Uitleg bij enkele bijzondere fenomenen

Merkte je iets bijzonder op aan een afbeelding? Hieronder worden enkele kenmerken van gedigitaliseerde glasplaten opgelijst. Deze kenmerken komen vaak voort uit het digitaliseringsproces of de nabewerking, of zijn een manifestatie van schadekenmerken van de fysieke glasplaat.

Vind je hieronder geen antwoord op je vraag? Contacteer dan Axelle Vanmaele met vermelding van de PID waarbij je een eigenaardigheid ontdekte. Dan onderzoeken we verder of het om een fout bij digitalisering gaat. Deze supportpagina wordt verder aangevuld naargelang verschillende casussen opduiken.

Waarom hebben sommige glasplaten een zwarte rand en andere een witrand?

Een witrand zie je enkel bij glaspositieven. De rand rondom de glasplaat is wit doordat de glasplaat op een lichtbak ligt.

Glasnegatieven worden ook opgenomen op die lichtbak, maar na omzetting van de opname van het glasnegatief naar een positief beeld wordt ook de oorspronkelijke witrand omgezet. Na omzetting krijg je dus een positieve afbeelding met een zwarte rand rond de afbeelding.

Waarom staat de tekst op de afbeelding in spiegelbeeld?

Gespiegelde tekst, iets dat vooral voorkomt bij glaspositieven, is in de meeste gevallen geen fout bij de digitalisering. Glaspositieven werden immers vaak gebruikt om te projecteren met een toverlantaarn. De tekst op de afbeelding is dus vaak in de juiste richting leesbaar als de glasplaat wordt geprojecteerd. Omdat die glaspositieven ook labels met relevante informatie bevatten, worden die mee gedigitaliseerd. Daardoor kan verkrijg je soms een digitaal beeld met leesbare tekst op een label en gespiegelde tekst op het label, of omgekeerd.

Hieronder lijsten we de afspraken omtrent de oriëntatie van tekst even op:

ls er geen tekst aanwezig op de labels noch op de afbeelding zelf, dan is er geen referentie om te kiezen voor de voor- of achterkant van het glaspositief.
Als er tekst aanwezig is op labels dan is die tekst leidend voor oriëntatie van de glasplaat tijdens de digitalisering. Dus het label is naar boven gericht en leesbaar.
Als er geen tekst aanwezig is op labels, maar wél op de afbeelding, dan is de tekst op de afbeelding opnieuw leidend voor de oriëntatie van de glasplaat. Hier gaat het wel enkel om zeer duidelijke tekst, en niet om een naam van een winkel in het straatbeeld bijvoorbeeld.

Dit tekst op het schoolbord staat in spiegelbeeld, maar omdat het op de achtergrond van de afbeelding staat, geld deze niet als leidende tekst.

Glasplaat van MAS

Is er zowel tekst aanwezig op label én afbeelding, dan moet er een keuze gemaakt worden. In dit geval maakt de operator de meest logische keuze die het meest ontsluitbare beeld genereert, bijvoorbeeld:
- Keuze voor een leesbaar label want er staat meer tekst op de labels dan op de afbeelding.
  
  Bij deze afbeelding staat er heel wat metadata op het label, meer dan op de afbeelding zelf.

Glasplaat van MAS

- Keuze voor de tekst op de afbeelding want de afbeelding bestaat enkel uit tekst (in tegenstelling tot bijvoorbeeld het label dat enkel een cijfer bevat).
  
  Dit is een voorbeeld van een fout bij digitalisering of nabewerking. De tekst primeert over het label want de afbeelding bestaat enkel uit tekst.

Glasplaat van MAS

Houd er rekening mee dat het hier vaak ook over de inschatting van de digitaliseringsfirma gaat. Zeker als er tekst op zowel de glasplaat zelf en het label staat.
Verkies je toch een andere stand van de tekst? In een beeldbewerkingsprogramma, zoals Photoshop of GIMP, kan je de afbeelding gemakkelijk zelf spiegelen.

Bij glasnegatieven zit het anders in elkaar. Glasnegatieven worden met de emulsiezijde naar boven opgenomen om schade aan de kwetsbare emulsiezijde te vermijden. Hierdoor bekom je echter een opname waarop de afbeelding gespiegeld staat. Een glasnegatief is immers correct georiënteerd als je het langs de glaszijde bekijkt. Daardoor wordt een glasnegatief in nabewerking gespiegeld.

Op de afbeelding hieronder zie je een gedigitaliseerd negatief waarbij er een label kleefde aan de emulsiezijde. Bij de nabewerking werd het beeld gespiegeld. Daardoor staat de tekst op de afbeelding zelf goed, maar is het label wel gespiegeld.

Glasplaat van UGent

Is de grijze schijn aan de rand van de afbeelding normaal?

Wanneer verzilvering zich voordoet op de fysieke glasplaat, een vaakvoorkomend schadekenmerk, dan kan het zijn dat die verzilvering ook zichtbaar is in het digitale beeld. Onderstaande afbeelding is een voorbeeld van hoe dat eruit kan zien.

Glasplaat van UGent